Kashu kasha shalat hpaji nchyan (Parenting Tips)

YUNGWI HPAJI NINGLI
Ninghkring ni tsun tsun re ai hku rai yang, yungwi hte ni nawn ai hku kaba wa ai, shing n-rai madum sumpyi bawhpan langai ngai hpe chye chyang ai hku kaba wa ai ma ni gaw, laika hpaji sharin hkam la ai lam ni hta mung, dai yungwi hte ni nawn ai lam nnga lai wa ai/hpa mung n-chye dum ai ma ni hta, grau nna ningtawn nga ai, lam hpe mu lu ai. Yungwi gaw ma ni a laika hti ai atsam hte IQ ni hpe akyu ara kaba jaw ya nga ai lam hta sha n-ga, kaga bawnu dawchyen ni n-kau mi hpe matut mahkai ya ai, shakung jahpan ya ai, lam ni hta mung akyu ara jaw nga ai. Myit dinghkren ai lam (stress) hpe mung shayawm kau ya lu ai zawn, hkansa tara ni hpe mung dawk bang ya lu ai lam rai nga ai.

A’ZIM SHA NGA U
Marai lahkawng yan masin pawt hkat nna marawn jahtau, dang rang, hkat hpang wa ai rai yang, mang hkang dai gaw loi loi hte ngut mat na lam n-rai nga ai. A’zim sha nga kau ai rai yang chyawm gaw, na a kasha mung dai ladat hpe hta la, hkan sa, na lam rai nga ai zawn, shai hkat nga ai nan lahkawng a ningmu ni hta na mung, grau nna mai kaja ai lam hpe mahtai shaw la lu na lam rai nga ai.

A’HPUM YA YA RAI U
Kanu kawa ni hku nna a’hpum a’bawk ai lam galaw ya ya re ai, lata jum da ya ya re ai, zawn re ai baw mahkrum madup ni hpe hkrum kadup wa yu ai ma ni gaw, kaba wa ai aten hta grau nna shim lum ai lam hpe hkam sha let, kanawn mazum lam ni hta mung grau nna a’sharawng a’shara re ai lam hpe, sawk sagawn da ai lam ni hta lakap nna, chye lu ai. Dai re ai majaw, ma ni hpe tsaw ra ai lam galoi mung atsun nga let, n’ja n’hpra re ai lam ni hpe mung galoi mung a’madun nga nga rai ra na ga ai.

SHAI HKAT NGA AI LAM HPE HKAM LA U
Kasha ni a ningmu ni hpe, nang n-hkap la lu ai rai tim pyi gaw, hkungga shagrau chye ra ai. Tinang byin shangun mayu ai lam ni byin wa hkra, shi hpe atik anang di nna galai shai shangun ai lam hkum galaw. Tinang a kasha hpe n-re ai zawn “grai” ngu nna tsun kau dat na malai, hpa n-tsun ai nga kau ai mahtang grau mai kaja ai lam rai nga ai.

SHANHTE HPE LATA LA SHANGUN U
Labu palawng ni, mahkawn yungwi lam ni, dawjaw dawya lam ni hte seng nna, kasha ni a myit shangsha ai lam ni hpe, ningdang kau ya ai baw ga hkum tsun. Shanhte gaw tinang a man e ma kaji langai mi n-sam sha naw rai nga ai rai tim, shanhte a lata la ai lam hpe hkungga lara galaw ya chye ra ai. Ma ni a galu kaba wa ai lam gaw, shanhte a asak aprat a madang hte shanhte, rai nga ai lam hpe dum chye ra ai.

SHAKAWN SHAGRAU CHYE U
Ma ni hpe ading tawk tsun jahpyak hpyak, shing n-rai tsun shagrau grau, rai na malai, grau nna htap htuk manu ai hku tsun mai ai lam gaw, “nang mana de galaw lai wa ai lam gaw grai n-htap htuk ai lam re...,” shing n-rai “ma nang grai ram ai, dai na de na lagawdin shingjawng poi hta nang grai magrau grang ai...” ngu nna (ading tawk n-re ai hku) tsun shagrau grau re ai lam gaw, ma ni a tinang hkum tinang shagrau hkungga jaw ai lam (self-esteem) hpe grau nna tang du shangun ai lam rai nga ai.